Толыққанды ұйқы біздің ағзамызға тамақ, су және ауа сияқты қажет. Түнгі ұйқы кезінде физикалық және психикалық ресурстар, гормоналды фон қалыпқа келеді, иммундық жүйенің қызметі жақсарады, стресске төзімділік артады, зақымдалған тіндер қалпына келеді, қартаю процестері баяулайды. Тиісінше, ұйқының бұзылуы өте ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін. Жақсы ұйқыны өміріңізге қалай қайтаруға және денсаулықты жақсартуға болады?

2022 жылы 17 қазанда, Ташкент қаласында, Hilton Tashkent City қонақ үйінде «Денсаулықты алиментарлы түзету. Заманауи жағдайларда аурудың алдын алудың, емдеудің және оңалтудың жүйелі тәсілдері» атты SPZ03 III Халықаралық Симпозиумы өтті.

Бүгінде көптеген адамдар созылмалы стресс жағдайында өмір сүреді. Мазасыз жаңалықтар, қаржылық тұрақсыздық, денсаулық мәселелері - мұның бәрі болашаққа деген сенімсіздікті, адамның өзі үшін және жақындары үшін қорқыныш сезімідерін тудырады. Ұзақ уақытқа созылған күйзеліс жүйке жүйесін әлсіретеді, бейімделу қабілетін нашарлатады, нәтижесінде өз өміріне деген бақылауды жоғалту сезімі артады.

Жер бетіндегі тұрғындардың әрбір екіншісі ағзада паразиттердің болуына байланысты зардаптарға тап болады. Ең жиі кездесетін құрт инвазиялары – аскаридоз, трихоцефалез және анкилостомоз – 1,5 миллиардтан астам адамға әсер етеді. Дүние жүзіндегі көптеген адамдар қарапайымдылармен ауырады: мысалы, лямблиоз, статистикаға сәйкес, әлем халқының 10%-ында кездеседі. Жұғу қаупін қандай факторлар арттырады, шақырылмаған қонақтар денсаулыққа қандай зиян келтіруі мүмкін, паразиттерден қалай тез және тиімді құтылуға болады?

Күз бізді өзіңің ашық түстерімен қуантады, бірақ онымен бірге суық тию, созылмалы аурулардың өршуі, күштің жоғалуы және жиі маусымдық депрессия пайда болады. Аскорбин қышқылын – С дәруменін қабылдау иммундық жүйені нығайтуға, стресске төзімділікті арттыруға, энергияның жоғарылауын сезінуге, тері мен шаштың күйіне күтім жасауға көмектеседі.

Күзде жүйке жүйесі жоғары жүктемелерге байланысты ерекше қолдауды қажет етеді. Қыргүйек айының басталуымен мектеп оқушылары мен студенттер оқу үрдісіне белсене араласады. Көптеген кәсіпкерлік салаларында күз мезгілі – тиімді жұмыс істеу үшін барлық менталды ресурстарын жұмылдыру қажет болатын жоғары іскерлік белсенділік кезеңі. Мектеп оқушыларының ата-аналары туралы да ұмытпау керек: өйткені олар да «партаға отыруға», оқу бағдарламасын есте сақтауға және игеруге мәжбүр. Миды қалай қолдауға, оның жоғары өнімділігін сақтауға, есте сақтау мен зейінді жақсартуға болады?

Күз мезгілі неғұрлым жақындаған сайын соғұрлым біз алаңдай бастаймыз: алдағы суық мезгілді ауырмай өткізе аламыз ба? Бүгінгі таңда респираторлық инфекциялардың «дәстүрлі» қоздырғыштарымен, тұмау вирустарымен ғана емес, сонымен қатар короновирустың жаңа штаммдарына тап болу ықтималдығы жоғары. Біз әрдайым бір ғана сұрақ жайлы көп ойланамыз: Не үшін кейбір адамдар жиі ауырады, ауру асқынулармен бірге ұзақ уақытқа созылады да, ал басқалары болса саулықта қалады немесе ауырған жағдайда өте тез «аяқтарына тұрып кетеді»?

Жаз – бұл мезгілдердің ең тамаша уақыты, бірақ гипертониясы бар адамдар үшін бұл қиын сынақ болуы мүмкін. Ыстық ауа райында ағза дененің бетінен көбірек сұйықтықты буландыру арқылы жылу беруді арттыруға тырысады, бұл теріні нәрлендіретін тамырлардың кеңеюіне және қан ағымының қайта бөлінуіне әкеледі. Бұның салдарынан қан қоюланып, тұтқырлана бастайды, бұл өз кезегінде жүрекке қосымша жүктеме түсіреді, қан ұйығыштықтың пайда болу қаупін арттырады, өмірлік маңызды мүшелер жасушаларының, инфаркт пен инсульттің оттегі ашығуының дамуына алып келуі мүмкін.

Тамақтануды түзету артық салмақтан арылуға ғана емес, сонымен қатар денсаулыққа ең терең деңгейде әсер етеді. Рационды өзгерту арқылы сіз бірқатар аурулардың дамуына жауап беретін гендердің белсенділігіне әсер ете аласық, мысалы, қант диабеті, жүрек-қан тамырлары аурулары.